Đình Từ Lâm, Vĩnh Bảo
Đình Từ
Lâm thuộc xã Đồng Minh, huyện Vĩnh Bảo, thành phố Hải Phòng thờ vị thành hoàng
Hoa Duy Thành, một danh tướng thời Trần có công tham gia đánh đuổi giặc Mông
Nguyên thế kỷ XIII.
Về
thân thế, công lao của vị thành hoàng được ghi trong bảng thần tích được lưu
giữ tại đình do Đông các Đại học sĩ Nguyễn Bính soạn năm Hồng Phúc thứ nhất
(1572) và truyền thuyết tại địa phương cho biết: Hoa Duy Thành người làng Linh
Động, huyện Vĩnh Lại, trấn Hải Dương (nay là thông Bảo Hà, xã Đồng Minh, huyện
Vĩnh Bảo, Hải Phòng), xuất thân trong một gia đình quan lại quý tộc có thế lực
trong vùng, thông minh, khỏe mạnh, am hiểu binh pháp, văn võ song toàn, được
mọi người mến mộ. Nghe tin giặc Mông kéo sang xâm lược nước ta lần thứ II
(1285), Hoa Duy Thành tự bỏ tiền của tuyển mộ, huấn luyện quân sĩ. Khi triều
đình mở khoa thi tuyển mộ nhân tài, ông là người đỗ đạt cao và trở thành vị
tướng tâm phúc dưới quyền của Quốc công tiết chế Trần Hưng Đạo, đảm trách đạo
quân tinh nhuệ hộ giá Vua Trần rút khỏi vòng vây của giặc từ vùng biển An Bang
(Hải Phòng Quảng Ninh ngày nay) vào vùng Châu Ái (tức Thanh Hóa) an toàn theo
kế sách của Hưng Đạo Đại Vương. Trong cuộc chiến chống xâm lược Nguyên Mông lần
thứ III (1287 1288), Hoa Duy Thành được lệnh đem quân bảo hộ phối hợp với các
cánh quân truy kích địch trên sông Bạch Đằng, góp phần làm nên chiến thắng lẫy
lừng trong lịch sử dân tộc.
Quét
sạch quân thù, Hoa Duy Thành trở về quê hương sinh sống, được nhà vua ban tặng
trang Từ Đường, sử dụng làm điền trang của mình. Khi ông mất, dân làng lập đền
thờ ngay tại nơi xưa kia ông luyện binh mã. Đến thời Lê, đền Từ Đường được tu
sửa trở thành đền Từ Đường và tôn ông làm Đương cảnh thành hoàng. Đến thời Khải
Định. Từ Đường được đổi tên thành Từ Lâm như hiện nay, vì kiêng tên húy nhà
vua.
Trang
trí kiến trúc của Đình thể hiện khá công phu, tỉ mỉ. Các hình hoa lá cách điệu,
các đề tài tứ linh, tứ quý chạm nổi trên các thanh rường, câu đầu, bẩy hiên
thật khéo léo, sinh động. Còn mỗi đầu dư hình rồng, kỹ thuật chạm bong kênh
được sử dụng tinh vi, giúp chúng ta xác định niên đại tạo dựng của đình vào
khoảng thế kỷ thứ XVII (thời Lê). Đình Từ Lâm được nhà nước công nhận di tích
lịch sử năm 1991.
(Du lịch Hải Phòng)