Tổng Thanh tra: Tham nhũng vẫn phổ biến, chưa bị đẩy lùi

Sáng ngày 28/10, Tổng Thanh tra Phan Văn Sáu báo cáo trước Quốc hội về công tác phòng, chống tham nhũng (PCTN) năm 2016.

Cán bộ thờ ơ, ngại đấu tranh với tiêu cực khá phổ biến 

Theo Tổng Thanh tra, công tác PCTN đã thúc đẩy sự chuyển biến rõ nét trên hầu hết các lĩnh vực quản lý Nhà nước.

“Hệ thống bộ máy Nhà nước, thể chế, chính sách được hoàn thiện hơn cùng với việc mở rộng công khai, minh bạch, thực hiện trách nhiệm giải trình, tăng cường kiểm tra, giám sát, xử lý vi phạm”, Tổng Thanh tra nói.

Tuy nhiên, tình hình tham nhũng vẫn đang diễn biến phức tạp, xảy ra ở nhiều cấp, nhiều ngành, nhiều lĩnh vực với mức độ phổ biến, tính chất rất nghiêm trọng và chưa bị đẩy lùi.

Thể chế, chính sách về quản lý kinh tế - xã hội trên nhiều lĩnh vực vẫn còn bất cập; công khai, minh bạch còn hạn chế, chưa xóa bỏ được cơ chế "xin, cho", là điều kiện dung dưỡng và làm nảy sinh tham nhũng, nhất là trên lĩnh vực quản lý đất đai, đầu tư xây dựng, quản lý ngân sách, vốn, tài sản Nhà nước, tổ chức - cán bộ, tín dụng, ngân hàng...

Tổng Thanh tra nhấn mạnh, một số cơ quan, đơn vị và người đứng đầu chưa quyết liệt trong chỉ đạo, tổ chức thực hiện công tác PCTN.

“Việc tổ chức thực hiện các chủ trương, chính sách, pháp luật ở một số nơi chưa tốt, kỷ cương, kỷ luật không nghiêm. Bệnh thành tích, né tránh trách nhiệm, bao che sai phạm trong nội bộ còn xảy ra ở nhiều cơ quan, tổ chức, đơn vị”.

Tình trạng cán bộ, công chức có tâm lý thờ ơ, ngại đấu tranh với những biểu hiện tiêu cực trong nội bộ còn khá phổ biến…

Xử người đứng đầu để xảy ra tham nhũng ít

Số người đứng đầu bị xử lý trách nhiệm khi để xảy ra tham nhũng còn ít so với số vụ việc tham nhũng được phát hiện.

Theo Tổng Thanh tra, nguyên nhân là còn có sự bao che, thiếu kiên quyết, nể nang, né tránh trong xử lý.

“Biện pháp phòng ngừa này trong nhiều trường hợp lại đặt người đứng đầu vào tình huống xung đột lợi ích. Nếu tích cực kiểm tra, phát hiện tham nhũng trong nội bộ, thì có thể phải đối mặt với việc bị xử lý trách nhiệm hoặc ảnh hưởng đến uy tín, thành tích của bản thân và đơn vị”, Tổng Thanh tra cho biết

Việc kê khai tài sản, thu nhập còn nặng về hình thức; hầu hết các bản kê khai chưa được kiểm tra, xác minh, kiểm chứng.

Năm 2015, số người đã hoàn thành việc kê khai tài sản, thu nhập là 1.004.231 người, đạt tỷ lệ  99,1% so với số người phải kê khai; số bản kê khai đã công khai là 993.127 bản, đạt tỷ lệ 98,9%. Có 414 người thuộc diện kê khai được xác minh tài sản, thu nhập.

Việc xác minh chủ yếu phục vụ cho công tác cán bộ, bổ nhiệm, chỉ một số ít được yêu cầu xác minh là do trong quá trình công khai có phản ánh về việc kê khai tài sản không trung thực. Qua việc xác minh tài sản, thu nhập của cơ quan có thẩm quyền chưa phát hiện trường hợp vi phạm.

Cũng theo Tổng Thanh tra, tình trạng lợi dụng truyền thống văn hóa về tặng quà, cảm ơn để biếu xén, đưa hối lộ vì động cơ vụ lợi còn khá phổ biến.

“Quy định và việc thực hiện quy định nộp lại quà tặng còn hình thức, thiếu khả thi, hiệu quả thấp, cần phải có quy định cụ thể chế tài xử lý và thể chế hóa bằng pháp luật”, Tổng Thanh tra nói.

Trong khi đó, việc xử lý tham nhũng trong nhiều trường hợp còn chưa nghiêm, chưa kịp thời, trong khi đã phát hiện nhiều vụ án tham nhũng lớn người đứng đầu là chủ mưu, đồng phạm, lợi ích nhóm…

Chính phủ sẽ có cơ chế loại cán bộ thoái hóa, biến chất

Trước thực trạng về công tác PCTN, Tổng Thanh tra nhấn mạnh, năm 2017, Chính phủ kiên quyết không để tham nhũng diễn biến phức tạp hơn, nghiêm trọng hơn, tiến tới ngăn chặn và từng bước đẩy lùi tham nhũng.

Theo đó, tăng cường thanh tra, kiểm tra, giám sát, đánh giá cụ thể trách nhiệm trong công tác PCTN của các cấp, các ngành trong cả hệ thống chính trị.

Tiếp tục hoàn thiện thể chế theo hướng tăng cường trách nhiệm cá nhân trong thực hiện công vụ, nâng cao trách nhiệm người đứng đầu.

“Chính phủ sẽ có cơ chế hữu hiệu để loại khỏi bộ máy Nhà nước những cán bộ, công chức, viên chức thoái hóa, biến chất; đồng thời nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác quản lý Nhà nước về PCTN; hoàn thành dự thảo Luật Phòng, chống tham nhũng sửa đổi trình Quốc hội", Tổng Thanh tra cho biết.

Nhằm đẩy mạnh và nâng cao hiệu quả công tác PCTN, ngăn chặn, đẩy lùi được tệ nạn này, Chính phủ kiến nghị Ban Chỉ đạo Trung ương về PCTN, Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội chỉ đạo các cấp, các ngành, các cơ quan chức năng rà soát tổng thể hệ thống pháp luật để sửa đổi, bổ sung cho phù hợp nhằm phòng ngừa tham nhũng ngay từ khâu hoạch định chính sách, thể chế....

Có 5 bị cáo tham nhũng bị tuyên án tử hình, tù chung thân

Qua công tác thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo ngành Thanh tra đã phát hiện 49 vụ, 95 đối tượng có hành vi tham nhũng và liên quan đến tham nhũng.

Từ tháng 1/10/2015 đến tháng 30/9/2016, các Cơ quan điều tra trong Công an nhân dân đã thụ lý điều tra 257 vụ án, 710 bị can phạm tội về tham nhũng; đã kết luận điều tra 111 vụ, 418 bị can; hiện đang điều tra 135 vụ, 273 bị can.

Viện Kiểm sát nhân dân các cấp đã truy tố 263 vụ, 634 bị can về các tội danh tham nhũng (giảm 17,8% so với cùng kỳ năm 2015).

Tòa án nhân dân các cấp đã thụ lý theo thủ tục sơ thẩm 361 vụ với 931 bị cáo; đã xét xử sơ thẩm 194 vụ, 441 bị cáo về các tội danh tham nhũng, trong đó tỷ lệ tội phạm nghiêm trọng, rất nghiêm trọng và đặc biệt nghiêm trọng chiếm 47,7%. Đặc biệt có 5 bị cáo bị tuyên phạt mức án tử hình, tù chung thân thể hiện sự quyết liệt, nghiêm minh trong xử lý tội phạm về tham nhũng.

Các vụ án, vụ việc tham nhũng năm 2016, gây thiệt hại trên 240 tỷ đồng 838 m2 đất, đã thu hồi 92 tỷ 460 triệu đồng và kê biên 7 bất động sản, đạt 38,3%.

Thảo Nguyên (Thanh tra)