Giám định tư pháp góp phần đáng kể vào giải quyết các vụ án kinh tế, tham nhũng

Chiều 25/11 tại Hà Nội, đồng chí Trương Hòa Bình, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ chủ trì hội nghị trực tuyến toàn quốc tổng kết 5 năm thực hiện Đề án “Đổi mới và nâng cao hiệu quả hoạt động giám định tư pháp” (Đề án 258). Dự tại điểm cầu Hải Phòng có đồng chí Nguyễn Xuân Bình, Phó Chủ tịch UBND thành phố và các sở, ngành liên quan.

Đồng chí Nguyễn Xuân Bình, Phó Chủ tịch UBND thành phố dự tại điểm cầu Hải Phòng

Sau 5 năm thực hiện, Đề án 258 đã được triển khai thực hiện đồng bộ từ Trung ương đến các Bộ, ngành, địa phương. Thể chế về giám định tư pháp đã cơ bản được hoàn thiện, với việc ban hành Luật Giám định tư pháp năm 2012 và 36 văn bản của Chính phủ, các Bộ, ngành hướng dẫn thực hiện nhiều nội dung quan trọng của công tác giám định tư pháp. Hệ thống giám định tư pháp công lập, hoạt động giám định chuyên trách trong 3 lĩnh vực pháp y, pháp y tâm thần và kỹ thuật hình sự đã tiếp tục được củng cố, hoàn thiện đáp ứng yêu cầu thực tiễn về giám định tư pháp. Đội ngũ giám định viên tư pháp, người giám định tư pháp theo vụ việc có sự phát triển ngày càng nhanh.

Tuy nhiên, việc thực hiện Đề án 258 còn gặp những khó khăn,  hạn chế, vướng mắc như: Quy định về trưng cầu giám định, đánh giá, sử dụng kết luận giám định chưa được hướng dẫn cụ thể; chưa có quy chế phối hợp trong việc thực hiện giám định pháp y tử thi giữa Trung tâm pháp y thuộc Sở Y tế và Phòng kỹ thuật hình sự thuộc Công an cấp tỉnh; thời hạn giám định ở một số lĩnh vực tài chính, ngân hàng... chưa được xác định; tình trạng thiếu hụt người làm giám định trong các lĩnh vực giám định pháp y, pháp y tâm thần, kỹ thuật hình sự, nhất là ở địa phương chưa được khắc phục căn bản; cơ sở vật chất của tổ chức giám định tư pháp công lập ở nhiều nơi còn lạc hậu và thiếu thốn, chưa đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ...

Thảo luận tại hội nghị, các Bộ, ngành, địa phương cơ bản nhất trí với dự thảo Báo cáo đánh giá kết quả 5 năm thực hiện Đề án 258 của Bộ Tư pháp và cho rằng: Đề án đã tạo được những chuyển biến tích cực, nhận thức của các cấp, ngành, cơ quan và người có trách nhiệm về vị trí, vai trò của hoạt động giám định tư pháp được nâng lên rõ rệt. Các đại biểu tập trung thảo luận các nội dung về trưng cầu, yêu cầu và thực hiện giám định tư pháp; sự phối hợp của các cơ quan tiến hành tố tụng và cơ quan, tổ chức thực hiện giám định trong việc trưng cầu, thực hiện giám định; việc chi trả chi phí giám định, tiền bồi dưỡng giám định tư pháp của các cơ quan trưng cầu giám định cho các cơ quan, tổ chức thực hiện giám định; nguồn kinh phí bảo đảm cho hoạt động giám định tư pháp… 

Phát biểu tại Hội nghị, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Trương Hoà Bình nhấn mạnh, công cuộc đổi mới toàn diện đất nước và xây dựng Nhà nước pháp quyền của dân, do dân và vì dân đòi hỏi không ngừng nâng cao tính dân chủ, minh bạch, khách quan, công bằng trong hoạt động tố tụng. Hoạt động giám định tư pháp nhằm cung cấp tài liệu, chứng cứ khách quan cho các cơ quan tiến hành tố tụng nên có ý nghĩa rất quan trọng. Đề án “Đổi mới và nâng cao hiệu quả hoạt động giám định tư pháp” được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 258/QĐ-TTg ngày 11/2/2010 với những nhiệm vụ và giải pháp thể hiện quyết tâm của Chính phủ về đổi mới toàn diện, cơ bản tổ chức và hoạt động của giám định tư pháp, quyết tâm tạo bước chuyển biến mạnh mẽ về chất lượng và hiệu quả của giám định tư pháp, để giám định tư pháp phục vụ đắc lực cho hoạt động tố tụng, là công cụ hữu hiệu để cá nhân, tổ chức bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của mình. Vì vậy, tiếp tục nâng cao chất lượng giám định tư pháp bảo đảm đáp ứng yêu cầu của hoạt động tố tụng trong thời gian tới là đòi hỏi khách quan.

Phó Thủ tướng khẳng định công tác giám định phục vụ giải quyết án kinh tế tham nhũng đã được các bộ, ngành, địa phương quan tâm như phát triển đội ngũ giám định viên tư pháp, người giám định tư pháp theo vụ việc trong các lĩnh vực tài chính, ngân hàng, tiền tệ, xây dựng, giao thông, môi trường, tài nguyên… góp phần đáng kể vào giải quyết các vụ án kinh tế, tham nhũng lớn được dư luận đồng tình. Tuy nhiên, vẫn còn hiện tượng “đùn đẩy” trách nhiệm thực hiện giám định; thời gian thực hiện giám định một số vụ việc kéo dài gây khó khăn cho hoạt động tố tụng, làm giảm niềm tin của nhân dân đối với quyết tâm của Đảng, Nhà nước trong công tác phòng, chống tham nhũng. Phó Thủ tướng đề nghị các Bộ, ngành liên quan chỉ đạo tháo gỡ ngay các vướng mắc về giám định trong những vụ án tham nhũng, kinh tế để nâng cao hiệu quả phòng, chống tham nhũng. Đồng thời, các Bộ, ngành liên quan cần chỉ rõ lý do giám định chậm trễ, những trường hợp từ chối, né tránh việc giám định và có biện pháp giải quyết để việc giám định thực hiện kịp thời, bảo đảm chất lượng.

Nhiệm vụ đặt ra đầu tiên là quán triệt đến các cấp, các ngành, người đứng đầu cấp uỷ, chính quyền phải xem đây là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu trong cải cách tư pháp và góp phần phát triển đất nước. Đồng thời, tăng cường tuyên truyền để cán bộ, công chức nhận thức rõ vị trí, vai trò của công tác giám định tư pháp và trách nhiệm cá nhân và đơn vị đối với hoạt động giám định tư pháp.

Phó Thủ tướng đề nghị Bộ Tư pháp căn cứ kết quả Hội nghị này để xây dựng báo cáo trình Thủ tướng xem xét, thực hiện Đề án đến năm 2020 gắn với cải cách tư pháp và thực hiện Luật Giám định tư pháp, tiếp tục hoàn thiện thể chế giám định tư pháp và tổ chức giám định tư pháp, tăng cường chất lượng, hiệu quả hoạt động giám định tư pháp để đáp ứng tốt hơn yêu cầu của hoạt động tố tụng cũng như yêu cầu về giám định tư pháp của các tổ chức, cá nhân. Các bộ, ngành liên quan chỉ đạo tháo gỡ ngay những vướng mắc về giám định trong các vụ án tham nhũng, kinh tế để nâng cao hiệu quả phòng, chống tham nhũng. Đồng thời, tháo gỡ ngay các vướng mắc về giám định như chi phí giám định, quy chế quan hệ phối hợp giữa Bộ Công an và Bộ Y tế chưa tốt, gây lúng túng ở địa phương. Lãnh đạo các bộ, ngành cần quan tâm, đôn đốc, kiểm tra và có giải pháp bảo đảm tốt việc thực hiện giám định tư pháp ở lĩnh vực thuộc ngành mình quản lý. Cần chỉ rõ lý do giám định chậm trễ, những trường hợp từ chối, né tránh việc giám định, có biện pháp để giải quyết kịp thời, chất lượng. Phó Thủ tướng cũng đề nghị các cơ quan tiến hành tố tụng ở Trung ương chỉ đạo thực hiện việc thống kê, đánh giá yêu cầu giám định cũng như sử dụng kết quả giám định, đồng thời phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành, cơ quan quản lý giám định tư pháp nâng cao hiệu quả hoạt động giám định tư pháp.

Tại hội nghị, 38 tập thể và 36 cá nhân được nhận bằng khen của Bộ Tư pháp.

Phạm Hảo