ĐBQH: Làm lãnh đạo mà để cơ quan có tham nhũng thì nên từ chức
Trao đổi với báo chí bên hành lang Quốc hội sáng 28/10 về công tác phòng, chống tham nhũng (PCTN), ĐBQH Trương Trọng Nghĩa (TP Hồ Chí Minh) cho rằng: “Anh làm người lãnh đạo mà để cơ quan có tham nhũng thì trước hết nên từ chức hoặc bắt người đó phải ngưng chức. Còn việc cá nhân người lãnh đạo đó có tham nhũng không, có bao che không thì tính sau, xử lý sau. Nhiều nước đã làm việc này”.
ĐBQH Trương Trọng Nghĩa trao đổi với báo chí bên hành lang QH
Bố bổ nhiệm con dù khách quan cũng nên tránh
Theo ĐB Trương Trọng Nghĩa, báo cáo PCTN nhận định chung tình hình tham nhũng vẫn diễn biến phức tạp và có những biến tướng.
“Thực chất những việc như lạm dụng quyền lực để đưa người thân vào trong bộ máy lãnh đạo để tạo thành mối quan hệ gia đình đan xen vào mối quan hệ công việc là biến tướng của tham nhũng”, ông nói.
Điều này thể hiện các vị trí và công việc của cán bộ công chức trong bộ máy công quyền hiện nay đẻ ra nguồn lợi, quyền lợi. Vì làm công chức với đồng lương như hiện nay nếu làm đúng rất vất vả, chỉ lợi về tinh thần nhiều hơn và lợi về tính ổn định.
“Làm công chức mà ngay ngắn, đúng chính sách chế độ không thể giàu được. Vậy mà người ta vẫn cứ đua nhau vào và bố trí cho người thân vào, chứng tỏ tham nhũng tiềm ẩn trong đấy. Vào đấy để cùng nhau tham nhũng và che chắn cho nhau”, ĐB TP Hồ Chí Minh chỉ ra.
+ Có ý kiến đặt vấn đề cần cấm bổ nhiệm những người trong một đại gia đình cùng làm quan trong một địa phương dẫn đến dễ câu kết nhau để tham ô, nhũng nhiễu. Quan điểm của ông về vấn đề này như thế nào?
- Muốn đưa ra giải pháp hợp lý, có khoa học thì phải nghiên cứu một cách hợp lý, cẩn thận. Chúng ta cũng cần tham khảo thêm quy định của các nước như thế nào để nghiên cứu áp dụng.
Ở đây cũng không loại trừ có những trường hợp ngẫu nhiên anh, em cùng làm một cơ quan, vợ, chồng cùng làm trong một sở hay một bộ. Đôi khi đó là ngẫu nhiên và bình thường. Điều đó cũng không có tác hại gì.
Chúng ta muốn đề phòng hậu quả nào đó thì chúng ta phải xử lý quan hệ đấy. Một số nơi đã xử lý bằng cách điều vợ hoặc chồng, anh hoặc em đi làm nơi khác nếu họ làm cùng một cơ quan.
Tuy nhiên, hiện nay các tổ chức Đảng ở một số cấp, địa phương chưa làm được việc này. Do đó chúng ta phải đưa vào pháp luật nhưng phải có nghiên cứu sâu, hợp lý, khoa học giải quyết rốt ráo vấn đề này.
+ Vậy, Luật PCTN có nên quy định cấm việc bổ nhiệm người thân trong gia đình, trong cùng một dòng họ không thưa ông?
- Theo tôi, những gì dính đến chuyện người thân bổ nhiệm lẫn nhau thì phải có quy định để xử lý nhưng phải khách quan.
Như một ông Bộ trưởng có con thích ngành nghề của bố và có năng lực. Sau một thời gian làm việc 5, 7 năm lên Vụ phó và đến lúc nào đó xứng đáng cương vị Thứ trưởng. Diễn biến như vậy là bình thường, nhưng dẫn đến chuyện đến lúc bố bổ nhiệm con.
Cho nên, như tôi đã nói cần phải nghiên cứu căn cơ, thấu đáo, rút kinh nghiệm từ các nước trên thế giới để không cực đoan.
Tôi nghĩ, rõ ràng để một cơ chế bố ký giấy bổ nhiệm con cho dù là khách quan hợp lý đi nữa thì cũng là điều nên tránh.
“Thượng bất chính, hạ tắc loạn”
+ Báo cáo của Chính phủ, báo cáo thẩm tra của Ủy ban Tư pháp của Quốc hội đều có chung nhận định, số người đứng đầu bị xử lý trách nhiệm khi để xảy ra tham nhũng còn ít so với số vụ việc tham nhũng được phát hiện. Ông đánh giá gì về điều này?
- Trước hết, nghị quyết Đảng xác định xử lý trách nhiệm người đứng đầu là hết sức đúng. Luật PCTN cũng quy định như thế là hết sức đúng. Nhưng thực hiện còn kém. Nếu chúng ta thực hiện được nguyên tắc đó, quy định đó, sẽ là một trong những bước đột phá trong PCTN.
Anh là người lãnh đạo mà để cơ quan có tham nhũng thì trước hết nên từ chức hoặc bắt người đó phải ngưng chức. Còn việc cá nhân người lãnh đạo đó có tham nhũng không, có bao che không thì tính sau, xử lý sau. Nhiều nước đã làm việc này.
Ví dụ, anh làm Bộ trưởng như Bộ Giao thông mà để xảy ra những tai nạn quá lớn thì trước hết trách nhiệm chung với lĩnh vực của anh thì phải từ chức. Nếu xử lý người đứng đầu theo phương thức đó thì sẽ có tác động rất lớn đối với việc PCTN nói riêng và trong nhiều lĩnh vực khác sẽ chuyển biến.
+ Thực tế, có người đứng đầu quan niệm rằng, vụ việc tham nhũng xảy ra trong cơ quan không liên quan đến mình nên “vô can”?
- Quan niệm đó là không đúng! Tại sao công tác PCTN của Đảng xác định xử lý người đứng đầu là một nguyên tắc? Là vì nhiệm vụ của người đứng đầu là không để xảy ra những sai phạm gây ra những tổn thất, thiệt hại. Nếu xảy ra thì không làm tròn nhiệm vụ rồi, cho nên có thể là từ chức hoặc cách chức, thuyên chuyển đi nơi khác.
Có những người khi có những sai phạm quá lớn ở địa phương thì từ chức là một thái độ tự trọng, chính mình bảo vệ danh dự của mình.
Tôi không ăn một đồng nào, tôi không để người ta lo lót xảy ra những sự cố, thảm họa lớn làm ảnh hưởng đến hàng triệu người như thế, vì danh dự và lòng tự trọng của tôi thì tôi từ chức. Xử sự như thế là đúng với quy định quản lý cán bộ của Đảng, của luật pháp và đúng với tinh thần công bộc của dân.
+ Tại Nghị quyết Trung ương 4, rồi trong phát biểu của Thủ tướng Chính phủ cũng nói, sẽ tăng cường, xử lý trách nhiệm người đứng đầu. Ông nghĩ gì về điều này?
- Có một chân lý hàng nghìn năm nay, cả Đông sang Tây, từ cổ lẫn kim là “thượng bất chính, hạ tắc loạn”. Cho nên, cứ ở trên ngay ngắn chặt chẽ, nghiêm khắc 100% thì ở dưới sai phạm, nhũng nhiễu, tham nhũng, hành vi trái pháp luật sẽ giảm rất nhiều.
Còn ở trên không chặt chẽ, thiếu nghiêm túc chỉ 1 ly thôi thì ở dưới sẽ đi 1 dặm vì ở dưới sẽ lợi dụng người ở trên.
Câu “thượng bất chính, hạ tắc loạn” còn là một châm ngôn trong kiểm soát quyền lực, là chân lý ngàn đời nay luôn luôn đúng. Chúng ta xử lý người đứng đầu chính là áp dụng nguyên tắc này. Vừa rồi việc xử lý người đứng đầu chưa chặt chẽ, chưa nghiêm túc có thể nói, nhân dân nhìn vào thấy chúng ta chưa làm được.
+ Xin cảm ơn ông!
Thảo Nguyên (Thanh tra)