Bùi Mộng Hoa (1353 - ?)
25/10/2012 17:22
![]()
Bùi Mộng Hoa (1353 - ?)
Bùi Mộng Hoa tên húy là Thành, Mộng Hoa là tên chữ, sinh ngày 15 tháng 3 Quý Tỵ (1353). Không rõ ngày mất. Ông người trang Hoa Chư, huyện An Lão, nay là thôn Hoa Chử, xã Trường Thành, huyện An Lão. Tổ tiên xa đời vốn người Châu Ái (Thanh Hóa), cuối đời Lý, nhân loạn di cư đến ở trang Hoa Chử lấy con gái họ Nguyễn trang này. Đến đời cháu trưởng là Bùi Đĩnh đỗ đạt làm quan đến tước quan nội hầu. Bùi Đĩnh muộn con, tuổi cao mới sinh được Bùi Thành, Bùi Thành từ nhỏ có tiếng nhân từ hiếu nghĩa lại học giỏi. Năm 26 tuổi đỗ cao, làm quan dưới triều Nghệ Tông, Duệ Tông, Thuận Tông đời Trần, từ chức Học sinh đến Tuyên phủ sử châu Hóa. Khi làm quan, Bùi Mộng Hoa thường cương nghị thẳng thắn, gặp việc sai trái ông bắt bẻ, tranh biện, không e sợ kẻ quyền quý. Khi quân Chiêm xâm phạm bờ cõi, ông tham gia đánh địch, thắng lớn ở Cổ Vô, do đó được thăng Thiêm sự khu mật viện, được ban thực ấp gồm hai trang Hoa Chử, Phương Chử. Sau thấy Hồ Quí Ly lộ rõ ý muốn cướp ngôi nhà Trần, Bùi Mộng Hoa nhân dịp nhà vua cầu lời nói thẳng đã dâng sớ mượn lời đồng dao tố cáo Quí Ly thâm hiểm định dòm ngó ngôi báu. Thượng Hoàng Nghệ Tông đem sớ đó cho Quí Ly xem, Quí Ly rất bực muốn bức hại ông, nhưng lại sợ uy tín Bùi Mộng Hoa. Năm Ất Hợi (1395) thấy Quí Ly tàn sát tôn thất nhà Trần, ông bàn cùng với trung úy Nguyễn Chính Đồng trả quan từ chức về quê. Từ đây, Bùi Mộng Hoa mở trường dạy học, học trò theo khá đông, nhiều nười thành đạt. Khi Hồ Quí Ly giết hại vua, lên ngôi, Bùi Mộng Hoa vào núi Voi ở ẩn, Quí Ly cho mời nhưng ông không ra, hàng ngày luyện đan, hái thuốc, tu đạo tiên. Cũng năm Canh Thìn (1400) Quí Ly lại sai người đến bức ông phải ra làm quan. Ông rời am đi đâu không rõ.
(Theo thần phả - Toàn thư)