Đình Nam (phường Vạn Sơn, quận Đồ Sơn): Lưu giữ truyền thống quê hương

Đình Nam ở phường Vạn Sơn, một trong những công trình tín ngưỡng quan trọng của người dân vùng đất Đồ Sơn, vừa được phục dựng. Đây vừa là điểm sinh hoạt tâm linh và điểm đến linh thiêng tại khu du lịch nổi tiếng của thành phố.

Chủ tịch UBND phường Vạn Sơn, ông Phạm Hoàng Tuấn phấn khởi cho biết: sau gần 1 năm khẩn trương xây dựng, đình Nam vừa được khánh thành cuối tháng 9-2015 trong niềm vui lớn của người dân địa phương. Quá trình xây dựng lại ngôi đình diễn ra khá suôn sẻ nhờ sự phù hộ của thần hoàng, phát tâm công đức của các nhà hảo tâm, doanh nghiệp và nhất là sự đồng lòng của cán bộ và người dân trên địa bàn phường. Từ cán bộ phường đến mỗi người dân không quản vất vả, hồ hởi tham gia đóng góp công sức đào đất, xây móng, vận chuyển nguyên vật liệu… Nhờ đó, công trình hoàn thành sớm hơn dự kiến và tiết kiệm chi phí.

Nằm giữa khu dân cư đông đúc ở trung tâm quận Đồ Sơn, cách không xa bãi biển rì rào sóng vỗ quanh năm, đình Nam ngày nay có quy mô vừa phải, mang dáng dấp của những ngôi đình cổ phong cách thời Lê. Đình có kiến trúc chữ Đinh, gồm 3 gian, 2 trái, được làm chủ yếu bằng gỗ và đá xanh. Hệ thống mái cong, đao vượt với những đường nét chạm khắc tứ linh tinh xảo mang dấu ấn thế kỷ 15. Đặc biệt, toàn bộ 38 cột gỗ trong đình có đường kính từ 34-45 cm được chọn lựa cẩn thận từ những thân cây kiền kiền- loại gỗ quý, cứng như lim nhưng dai hơn.

Theo truyền ngôn của người dân địa phương, đình Nam có từ lâu đời, là một trong những ngôi đình lớn của cả vùng Đồ Sơn xưa. Đây cũng là nơi duy nhất ở vùng đất Đồ Sơn có hệ thống văn bia, từ chỉ gắn liền với đình. Cũng như nhiều ngôi đình khác ở Đồ Sơn, đình Nam thờ Thần hoàng làng Điểm tước Đại thần vương. Truyền thuyết kể rằng, vào năm hạn hán, mất mùa xưa kia, người dân Đồ Sơn kéo nhau lên đỉnh Mẫu Sơn (nay là núi Chòi Mòng- ngọn núi cao nhất ở Đồ Sơn) lập đàn cầu mưa. Lễ vật có một mâm bột trắng. Khi hạ lễ, người dân thấy trên mâm bột có vết chân chim. Cả năm sau đó mưa thuận gió hòa, người Đồ Sơn yên ổn làm ăn. Từ đó, người dân Đồ Sơn tin rằng họ được thần tiên trên thượng giới giáng trần chứng giám và phù hộ, liền tôn làm thần hoàng làng và thờ phụng đến ngày nay. Trong các ngôi đình còn thờ phụng bát bộ tôn thần, gồm nhị vị phúc thần là Đế thích Thần vương, Nam hải Đại vương và lục vị tiên công (6 người) là ông tổ các dòng họ Hoàng, Lê, Phạm, Nguyễn, Đinh, Lương, có công khai khẩn ra mảnh đất Đồ Sơn ngày nay.

Trải qua thăng trầm của lịch sử, đình Nam 2 lần bị phá hủy hoàn toàn. Lần thứ nhất vào khoảng thế kỷ 17, đình Nam là một trong những nơi đóng quân của Quận He Nguyễn Hữu Cầu ở Đồ Sơn. Khi chúa Trịnh Doanh sai Hoàng Ngũ Phúc, Phạm Đình Trọng đem quân đánh dẹp cuộc khởi nghĩa, đình bị phá tan tành. Sau đó, người dân địa phương phục dựng lại đình với 5 gian, 2 trái, trang nghiêm, bề thế. Đến cuối năm 1953, đình lại bị phá một lần nữa khi thực dân Pháp cưỡng bức người dân ở đây đi nơi khác, lập “vành đai trắng” ở Đồ Sơn. Năm 1993, Đảng ủy, UBND, MTTQ Việt Nam và người dân phường Vạn Sơn xây dựng lại đình trên nền cũ. Thời kỳ đó, do kinh tế khó khăn nên chỉ dựng tạm gian nhà cấp 4 và tạo một số pho tượng gỗ để làm nơi sinh hoạt văn hóa tâm linh của người dân. Từ đó đến nay, tuy đã nhiều lần nâng cấp, sửa chữa, song gian nhà thờ xuống cấp nghiêm trọng, hệ thống tượng gỗ bị mối xông hư hại. Năm 2011, nhờ nguồn kinh phí xã hội hóa, 6 pho tượng thờ được đúc lại bằng đồng dát vàng. Xuất phát từ nguyện vọng của bà con, lãnh đạo phường quyết tâm phục dựng lại ngôi đình cũ, khởi công tháng 10-2014.

Ông Lê Bá Đoán, Hội người cao tuổi phường Vạn Sơn cho biết, trong quá trình xây dựng lại ngôi đình, xuất hiện nhiều điềm lành. Vào ngày hô thần nhập tượng mồng 4 tháng 8 năm 2011 (âm lịch), khi bắt đầu làm lễ thì đất trời bỗng vần vũ, nổi cơn gió to kèm theo mưa lớn chưa từng thấy. Đến đúng lúc kết thúc nghi lễ thì trời đất trở lại bình yên, quang đãng, không một hạt mưa. Mới đây nhất, vào ngày mồng 4 tháng 8 năm 2015 (âm lịch), sau khi hoàn thiện ngôi đình, Ban quản lý chuyển tượng thờ vào hậu cung, ban đầu trời lặng, nhưng đến khi toàn bộ tượng thờ chuyển xong trời bỗng nổi mưa to, người dân ai cũng vui mừng, cho là các ngài về chứng giám lòng thành con cháu.

Ban Quản lý đình Nam đang hoàn thiện bức đại tự, câu đối và một số chi tiết bên trong ngôi đình. Mong muốn của chính quyền và người dân địa phương tiếp tục mở rộng khuôn viên của đình, khôi phục khu vực từ chỉ và thực hiện các thủ tục công nhận di tích. Trên cơ sở đó, xây dựng nơi đây trở thành di tích lịch sử, địa chỉ sinh hoạt văn hóa tâm linh quan trọng của địa phương và là điểm đến du lịch tâm linh tại khu danh thắng Đồ Sơn.

(Báo Hải Phòng)