Lễ hội Đền thờ Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm được chính thức công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia

(Haiphong.gov.vn) - Tối 23/12, tại quảng trường Khu di tích đặc biệt cấp quốc gia Đền thờ Trạng Trình, Danh nhân văn hóa Nguyễn Bỉnh Khiêm (thôn Trung Am, xã Lý Học, huyện Vĩnh Bảo), Huyện ủy, UBND huyện Vĩnh Bảo long trọng tổ chức Lễ hội đền thờ Trạng Trình năm 2019, kỷ niệm 434 năm ngày mất của ông (ngày 28/11 năm Ất Dậu 1585 - 28/11 năm Kỷ Hợi 2019) và đón nhận Quyết định Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

Dự buổi lễ có các đồng chí: Lê Khắc Nam, Ủy viên Ban Thường vụ Thành ủy, Phó Chủ tịch UBND thành phố; Bùi Đức Quang, Ủy viên Thành ủy, Phó Chủ tịch HĐND thành phố; Nguyễn Đình Chuyến, Ủy viên Thành ủy, Phó Chủ tịch UBND thành phố; đại diện lãnh đạo Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch; đại diện lãnh đạo một số ban, bộ, ngành Trung ương và một số tỉnh, thành phố trên cả nước; các đồng chí nguyên lãnh đạo thành phố; các sở, ngành, địa phương, đơn vị liên quan và đông đảo người dân địa phương, du khách trong và ngoài thành phố.

Đồng chí Lê Khắc Nam, Phó Chủ tịch UBND thành phố Hải Phòng trao quyết định công nhận Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia Lễ hội Đền thờ Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm cho lãnh đạo huyện Vĩnh Bảo.

Đây là sự kiện văn hóa có ý nghĩa quan trọng, khẳng định vị trí đặc biệt quan trọng của vùng đất, con người Hải Phòng trong lịch sử đấu tranh dựng nước, giữ nước của dân tộc, trong đó có bậc kỳ tài, uyên bác, lỗi lạc, nhà thơ lớn, bậc hiền triết, nhà tiên tri đại tài, nhà giáo dục vĩ đại, bậc sư biểu, Danh nhân văn hóa Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm.

Mặc dù chưa đến giờ khai mạc, dòng người từ khắp nơi tấp nập đổ về khu di tích quốc gia đặc biệt với gương mặt lấp lánh niềm tự hào, phấn khởi. Mở đầu chương trình lễ hội là màn lễ rước theo nghi thức truyền thống qua lễ đài đến điểm tập kết là khu vực quảng trường tượng đài Danh nhân văn hóa Nguyễn Bỉnh Khiêm, với sự tham gia của hơn 600 người. Đây là một trong những nghi thức truyền thống mô phỏng cảnh sinh hoạt cung đình xưa, nhằm bày tỏ lòng thành kính tri ân, suy tôn Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm, “cây đại thụ” của thế kỷ 16. Lễ rước này là phần hồn của lễ hội, là tiêu chí quan trọng để Lễ hội đền thờ Trạng Trình được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

Đi đầu lễ rước là đội rồng tượng trưng sức mạnh oai hùng, mang lại tài lộc, hạnh phúc, ấm no. Tiếp đến là đội cờ hội - tượng trưng cho thuyết âm - dương ngũ hành; kiệu biểu tượng lễ hội và cờ hội thêu chữ “Trình Quốc Công” - nét văn hóa đặc trưng của Lễ hội đền thờ Trạng Trình; sau đó là đội trống hội xã Cộng Hiền; đội rước kiệu hoa, kiệu hương, bài vị quan Trạng; các đội tế nam, tế nữ và con cháu Trạng Trình, các xã, thị trấn, giáo viên các trường học trên địa bàn huyện Vĩnh Bảo.

Lễ rước là phần hồn của Lễ hội

Lễ hội xuất phát từ việc kỷ niệm ngày mất của Danh nhân văn hóa Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm, được tổ chức nhỏ trong phạm vi làng, xã, đến nay, lễ hội được tổ chức mở rộng, thành lễ hội cấp huyện, cấp thành phố. Lễ hội mang đậm sắc thái cổ truyền nhưng trong quá trình vận động của lịch sử đã tiếp thu yếu tố đương đại. Trong sự kiện trọng đại này, ngay sau màn lễ rước là nghi lễ gióng chiêng, trống hội - nội dung có ý nghĩa đặc sắc nhất Lễ hội truyền thống đền Trạng - do các cụ cao tuổi thôn Trung Am đảm nhận; tiếp đó là màn trình diễn trống hội do Đội trống Vovinam Hải Phòng biểu diễn.

Trong không khí trang trọng của lễ hội, các đồng chí lãnh đạo thành phố, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, chính quyền địa phương và các cụ cao tuổi thôn Trung Am thành kính thắp nén tâm hương tri ân công đức to lớn của Danh nhân văn hóa Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm. Tiếp theo là phần đọc Chúc văn tưởng niệm Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm do Giáo sư Vũ Khiêu soạn thảo, qua phần thể hiện của NSƯT Thanh Bình và nhóm nghệ sĩ Đoàn Chèo Hải Phòng.

Một trong những nội dung quan trọng của Lễ hội đền Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm năm nay là lễ công bố, trao quyết định ghi tên Lễ hội đền Trạng Trình là một trong 250 Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Phát biểu tại sự kiện trọng thể này, đồng chí Phó Chủ tịch UBND thành phố Lê Khắc Nam cho biết: thành phố Hải Phòng là vùng đất có lịch sử hình thành và phát triển từ lâu đời, lưu giữ nhiều loại hình di sản văn hoá mang đậm nét bản sắc dân tộc. Hiện trên địa bàn thành phố có 1.134 di tích; trong đó có 482 di tích được xếp hạng các cấp, gồm: hai di tích quốc gia đặc biệt, 113 di tích quốc gia và 367 di tích thành phố; có 474 lễ hội với các loại hình và 6 lễ hội được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Cuối năm 2019 này, Lễ hội đền thờ Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm và nghệ thuật trình diễn dân gian - Múa rối nước Nhân Hòa (huyện Vĩnh Bảo) được nhà nước vinh danh - Di sản văn hoá phi vật thể quốc gia. Việc đón nhận Quyết định Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia - Lễ hội Đền thờ Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm là niềm vinh dự, tự hào và ghi nhận đóng góp to lớn của Đảng bộ, chính quyền, nhân dân xã Lý Học, huyện Vĩnh Bảo và thành phố Hải Phòng trong công tác bảo vệ, giữ gìn và phát huy những giá trị văn hóa, lịch sử của dân tộc. Giá trị tư tưởng của lễ hội chính là bản sắc văn hóa riêng của Hải Phòng, do chính người dân Hải Phòng sản sinh, dựng nên, bảo tồn, duy trì đến ngày nay.

Phó Chủ tịch UBND thành phố Lê Khắc Nam nhấn mạnh: Cùng với niềm tự hào, vinh dự đó, đòi hỏi trách nhiệm và nghĩa vụ của mỗi tổ chức, cá nhân và cộng đồng trong việc đồng thuận giữ gìn và phát huy giá trị của di sản. Đồng chí đề nghị Sở Văn hóa - Thể thao, huyện Vĩnh Bảo, xã Lý Học và các cấp, ngành làm tốt một số công việc đẩy mạnh nghiên cứu, tìm hiểu những giá trị tư tưởng văn hóa độc đáo, đặc sắc, từ đó góp phần bảo tồn, phát huy, giáo dục truyền thống bản sắc văn hóa của người Hải Phòng; làm tốt công tác quản lý, tổ chức lễ hội; gìn giữ hệ thống sắc phong, di sản quý giá của quê hương; tổ chức các hoạt động phong phú, nhằm thu hút nhân dân đến chiêm bái. Để tương xứng với tầm vóc và giá trị của di tích, chính quyền địa phương cần tận dụng tốt các ưu thế, thực hiện tốt công tác quản lý để phát huy tinh hoa di sản của Danh nhân văn hóa Nguyễn Bỉnh Khiêm, xứng tầm với vị thế của di tích quốc gia đặc biệt và di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Phó Chủ tịch đề nghị huyện Vĩnh Bảo, từ nay đến Tết Nguyên đán Canh Tý 2020 hoàn thành việc đầu tư mở rộng và chỉnh trang cổng di tích quốc gia đặc biệt Đền thờ Nguyễn Bỉnh Khiêm; đẩy nhanh tiến độ hoàn thiện nhiệm vụ quy hoạch bảo quản, tu bổ, phục hồi di tích quốc gia đặc biệt Đền thờ Nguyễn Bỉnh Khiêm, báo cáo Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch trình Thủ tướng Chính phủ cho phép lập Quy hoạch tổng thể, mở rộng diện tích để nghiên cứu, phục dựng, triển khai nhằm phát huy giá trị di sản Trạng Trình.

Tại lễ hội, người dân thành phố và du khách được thưởng thức vở ca cảnh chèo “Lưu danh muôn thuở” do Câu lạc bộ sân khấu Điểm hẹn (Hội Nghệ sĩ sân khấu Hải Phòng) biểu diễn, có nội dung ngợi ca thân thế, công lao to lớn của Trạng Trình, người đã làm rạng danh vùng đất học Vĩnh Bảo - Hải Phòng.

Lễ hội năm nay diễn ra trong 3 ngày từ 22 đến 24/12, tức ngày 27 đến 29/11 (âm lịch) đúng vào dịp kỷ niệm 434 năm Ngày mất của Danh nhân văn hóa Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm tại Khu di tích Quốc gia đặc biệt Đền thờ Trạng Trình ở thôn Trung Am, xã Lý Học (huyện Vĩnh Bảo). Trong 3 ngày, huyện Vĩnh Bảo tổ chức đan xen các hoạt động phần lễ và phần hội, trong đó chú trọng tổ chức phần lễ trang trọng, chu đáo hơn, với đầy đủ nghi lễ truyền thống, gồm: lễ mộc dục, lễ cáo yết, lễ rước văn, lễ dâng hương, lễ tạ...