(Haiphong.gov.vn) – Nhằm đánh giá toàn diện kết quả, tồn tại, hạn chế, xác định nguyên nhân, bài học kinh nghiệm từ đó đưa ra giải pháp kiến nghị cấp có thẩm quyền sửa đổi, bổ sung Luật Giám định Tư pháp và đề xuất, kiến nghị Chính phủ tiếp tục triển khai, thực hiện các nhiệm vụ của Đề án để hoàn thiện thể chế, đáp ứng yêu cầu của công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm. Sáng 17/5, Bộ Tư pháp tổ chức Hội nghị trực tuyến toàn quốc Tổng kết thực hiện Luật Giám định tư pháp, Đề án tiếp tục đổi mới và nâng cao hiệu quả hoạt động giám định tư pháp. 

Các đồng chí Thứ trưởng Bộ Tư pháp Mai Lương Khôi và Phó Trưởng Ban Nội chính Trung ương Nguyễn Văn Yên đồng chủ trì Hội nghị. Tại điểm cầu thành phố Hải Phòng có sự tham dự của Phó Chủ tịch UBND thành phố Lê Khắc Nam cùng đại diện lãnh đạo các Sở, ngành liên quan.

Phát biểu khai mạc Hội nghị, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Mai Lương Khôi nhấn mạnh: Hội nghị được tổ chức nhằm nâng cao chất lượng hiệu quả hoạt động tư pháp, tăng cường hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước, nâng cao  trách nhiệm của các cơ quan có thẩm quyền thi hành tố tụng đối với hoạt động giám định tư pháp. Thứ trưởng Bộ Tư pháp đề nghị các đại biểu tham dự Hội nghị tích cực nghiên cứu, đóng góp ý kiến để Bộ Tư pháp tổng hợp báo cáo cơ quan thẩm quyền điều chỉnh, bổ sung sửa đổi một số nội dung Luật Giám định tư pháp phù hợp với tình hình và thực tiễn hiện nay.

Theo báo cáo,thực hiện nhiệm vụ được giao triển khai thi hành Luật Giám định tư pháp, trong thời gian qua, các Bộ, cơ quan ngang bộ đã xây dựng, ban hành văn bản hướng dẫn thực hiện Luật ở lĩnh vực thuộc thẩm quyền quản lý hoặc trình cơ quan có thẩm quyền ban hành. Tính đến nay, văn bản hướng dẫn thực hiện Luật Giám định tư pháp lên tới 60 văn bản (của Chính phủ và các Bộ, ngành ban hành), trong đó,  từ năm 2013 đến tháng 6/2020 là 37 văn bản (02 Nghị định, 02 Quyết định của Thủ tướng Chính phủ, 01 Thông tư liên tịch, 01 Quy chế phối hợp và 31 Thông tư); từ tháng 7/2020 đến tháng 12/2023 là 23 văn bản bản (01 Nghị định, 01 Quyết định của Thủ tướng Chính phủ và 21 Thông tư). Đến nay, cả nước có 580 tổ chức giám định giám định tư pháp theo vụ việc ở các lĩnh vực: tài chính, ngân hàng, xây dựng, tài nguyên môi trường, thông tin và truyền thông, văn hoá, giao thông vận tải, kế hoạch và đầu tư, nông nghiệp và phát triển nông thôn, bí mật nhà nước, tư pháp, bảo hiểm xã hội...

Thực hiện Luật Giám định tư pháp, trong thời gian qua, các Bộ, ngành, địa phương đã tăng cường bổ nhiệm giám định viên tư pháp. Đến nay, đội ngũ giám định viên tư pháp ở các lĩnh vực trong toàn quốc là 7.135 người, trong đó số giám định viên tư pháp do UBND cấp tỉnh bổ nhiệm 4.081 người; do Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ bổ nhiệm 3.054 người. Bên cạnh đội ngũ giám định viên tư pháp nêu trên, hiện nay, toàn quốc có 2.621 người giám định tư pháp theo vụ việc, trong đó Uỷ ban nhân dân cấp tỉnh công nhận 1.593 người, bộ, cơ quan ngang bộ ở cấp Trung ương công nhận 1.028 người người giám định tư pháp theo vụ việc ở các lĩnh vực chuyên môn…

Theo thống kê của Bộ Công an, từ năm 20209 đến năm 2022, Cơ quan điều tra trong CAND ra quyết định trưng cầu giám định 399.008 trưng cầu giám định cả trong và ngoài ngành Công an (lĩnh vực kỹ thuật hình sự có 227.938 trưng cầu, lĩnh vực pháp y có 171.070 trưng cầu), với tổng số yêu cầu giám định 484.767 nội dung, từ chối giám định 1.695 nội dung. Trong đó, lĩnh vực giám định kỹ thuật hình sự có 287.280 nội dung yêu cầu được kết luận (có 285.783 nội dung kết luận được sử dụng, chiếm 99,4%; có 1,497 nội dung kết luận không sử dụng), lĩnh vực pháp y có 195.792 nội dung yêu cầu được kết luận (có 194.393 nội dung kết luận được sử dụng, chiếm 99,3%; 1.399 nội dung kết luận không sử dụng).

Từ năm 2018 đến 30/6/2023, Toà án nhân dân các cấp đã quyết định trưng cầu giám định để giải quyết 8.693 vụ việc, trong đó có 7.270 vụ việc trưng cầu theo yêu cầu cầu đương sự (chiếm 83,6%) và Toà án tự trưng cầu để giải quyết 1.423 vụ việc (chiếm tỷ lệ 16,4%). Trong số các quyết định trưng cầu giám định thì lĩnh vực pháp y là 348 vụ (chiếm 4,2%); pháp y tâm thần 2.412 vụ (chiếm 28,8%); kỹ thuật hình sự 3.454 vụ (chiếm 42,2%); giám định hàm lượng ma tuý là 90 vụ (chiếm 1,1%); tài chính 28 vụ (chiếm 0,3%); ngân hàng 27 vụ (chiếm 0,3 %); xây dựng 191 vụ (chiếm 2,3%); thông tin và truyền thông 5 vụ (chiếm 0,1%); còn lại là các lĩnh vực khác 1.820 vụ (chiếm 21,7%) trên tổng số vụ, việc có trưng cầu, yêu cầu giám định được Toà giải quyết trong hơn 05 năm qua

Để bảo đảm thực hiện các chỉ đạo nêu trên và đáp ứng tốt yêu cầu đấu tranh phòng, chống tội phạm nói chung, tội phạm tham nhũng, kinh tế, chức vụ nói riêng cũng như yêu cầu về cải cách hành chính, cải cách tư pháp trong thời gian tới, công tác giám định tư pháp cần được các các ngành, các cấp tiếp tục quan tâm chỉ đạo thực hiện các giải pháp đồng bộ, cụ thể: xác định rõ những hạn chế, yếu kém, khó khăn, vướng mắc và nguyên nhân của hạn chế, vướng mắc trong công tác giám định tư pháp từ đó kiến nghị Quốc hội sửa đổi Luật Giám định tư pháp cho phù hợp với chủ trương, chính sách của Đảng về giám định tư pháp và khắc phục những tồn tại, hạn chế, bất cập hiện nay của Luật theo hướng mở rộng phạm vi lĩnh vực được thành lập Văn phòng giám định tư pháp ở những lĩnh vực có nhu cầu lớn, thường xuyên; có chế độ, chính sách thoả đáng cả về vật chất và tinh thần nhằm thu hút, huy động các chuyên gia giỏi, các tổ chức chuyên môn có năng lực tốt ở các ngành nghề, lĩnh vực tham gia hoạt động giám định tư pháp; phân cấp tiếp nhận và thực hiện giám định giữa các cấp, các ngành; quy định cụ thể cơ chế tài chính, bảo đảm kinh phí hoạt động giám định, chi phí giám định giám định; quy định cụ thể hơn nữa cơ chế, trách nhiệm công vụ và bảo đảm điều kiện hoàn thành nhiệm vụ giám định của đội ngũ công chức, viên chức, các cơ quan, đơn vị trong hoạt động giám định tư pháp; nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động, quản lý giám định tư pháp đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của hoạt động tố tụng và cải cách hành chính, cải cách tư pháp; tăng cường và phát huy hơn nữa vai trò, trách nhiệm của các bộ, ngành quản lý chuyên môn lĩnh vực giám định, chính quyền địa phương và các cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng đối với công tác giám định tư pháp. Hoàn thiện các quy định có liên quan về giám định tư pháp.

Bên cạnh đó, tiếp tục thực hiện có hiệu quả Luật Giám định tư pháp, các văn bản hướng dẫn thi hành; tăng cường sự quan tâm, chỉ đạo của các bộ, ngành, Uỷ ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương trong việc thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn quản lý giám định tư pháp ở các bộ, ngành và địa phương. Tăng cường hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về giám định tư pháp; đầu tư thỏa đáng về nguồn lực con người, cơ sở vật chất, kiện toàn, nâng cao năng lực cho đội ngũ người giám định tư pháp ở Trung ương, địa phương và đội ngũ công chức thực hiện công tác quản lý nhà nước về giám định tư pháp; tăng cường áp dụng công nghệ thông tin trong công tác quản lý tổ chức và hoạt động giám định tư pháp; tăng cường kiểm tra, thanh tra để nắm bắt tình hình về tổ chức và hoạt động giám định tư pháp. Tăng cường cơ sở vật chất, trang thiết bị, phương tiện giám định và bảo đảm kinh phí hoạt động cho các tổ chức giám định tư pháp công lập, đồng thời bảo đảm kinh phí, điều kiện giám định cho các cơ quan, đơn vị nhà nước và công chức, viên chức ở lĩnh vực kiêm nhiệm hoàn thành tốt nhiệm vụ giám định. Tăng cường đào tạo, tập huấn, bồi dưỡng kiến thức pháp lý và nghiệp vụ giám định cho đội ngũ người làm giám định, bảo đảm mỗi người giám định đều được trang bị đầy đủ kiến thức pháp lý và kỹ năng chuyên môn, nghiệp vụ giám định; chú trọng và thường xuyên tổ chức tập huấn cập nhật quy định pháp lý mới và kiến thức, phương pháp nghiệp vụ chuyên môn mới.