(Haiphong.gov.vn) - Sáng 13/9, Đảng ủy, HĐND, UBND, UBMTTQ Việt Nam xã Yết Kiêu tổ chức khai mạc Lễ hội truyền thống Di tích lịch sử văn hóa quốc gia đền Đươi năm 2025.

Đền Đươi tọa lạc tại thôn Quỳnh Huê, xã Yết Kiêu, TP Hải Phòng (trước đây thuộc thôn Cẩm Cầu, xã Thống Nhất, huyện Gia Lộc, tỉnh Hải Dương). Ngôi đền cổ được xây dựng từ thời Lý, được mệnh danh là một trong những “danh lam cổ tự” của Hải Phòng. Năm 1992, Đền Đươi được xếp hạng Di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia. Trải qua nhiều biến thiên lịch sử, ngôi đền vẫn giữ được những giá trị đặc sắc về lịch sử, văn hóa, phản ánh chiều sâu bản sắc làng quê.

Lễ hội đền Đươi năm 2025 diễn ra từ ngày 12-15/9 (tức từ ngày 21- 24/7 âm lịch), gồm phần lễ và hội. Phần lễ có nhiều nghi thức quan trọng: mở cửa đền, cáo yết, mộc dục, rước bộ... Phần hội gồm: các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể thao, trò chơi dân gian (múa lân, múa rồng, liên hoan diễn xướng hầu thánh, thi đấu cờ người, bóng đá, bóng chuyền, kéo co…).

Đền Đươi thờ thái hậu Ỷ Lan. Theo các nguồn tư liệu, bà tên là Lê Thị Yến, sinh năm Giáp Thân (1044), quê ở làng Thổ Lỗi, sau đổi thành Siêu Loại, Thuận Thành, Bắc Ninh nay thuộc xã Gia Lâm, Hà Nội. Năm 1063, vua Lý Thánh Tông đi cầu tự, thấy cô gái hái dâu bội phần xinh đẹp, đối đáp lưu loát. Vua cảm mến, đưa về triều phong làm cung phi.

Bà từng nhiếp chính 2 lần khi vua đi đánh giặc Chiêm Thành và sau khi vua băng hà. Bà đã thi hành nhiều chính sách trị quốc, yên dân, chăm lo đời sống nhân dân. Từ một thôn nữ, nhờ tài trí thông minh, lòng nhân hậu, bà đã cùng bậc danh thần Lý Thường Kiệt làm rạng rỡ non sông, xây dựng nền hưng thịnh cho nước Đại Việt.

Một lần thị sát tình hình đất nước, thuyền của bà ghé thôn Cẩm Cầu (nay là thôn Quỳnh Huê, xã Yết Kiêu). Thấy cuộc sống dân làng nghèo khó, bà đã cấp vàng bạc cho người dân mua ruộng, xây dựng đền chùa.

Năm 1117, thái hậu Ỷ Lan mất, triều đình cho sắc chỉ về Cẩm Cầu, Cẩm Đới lên kinh đô chịu tang và nhận huý về thờ. Để ghi nhớ công ơn của bà, nhân dân trong thôn đã xây dựng đền, chùa để thờ. 

Tưởng nhớ công ơn của Vương Mẫu Ỷ Lan, hàng năm cứ đến ngày 12/2 âm lịch là ngày sinh và 25/7 là ngày mất của bà, nhân dân địa phương lại tổ chức Lễ hội để ôn lại công lao, sự nghiệp của Vương mẫu Ỷ Lan. Trong những ngày mở hội, tượng của Nguyên phi Ỷ Lan được đưa ra khỏi cung cấm, tổ chức rước khắp xã để cho nhân dân chiêm bái và ghi nhớ sâu sắc người đã có công với dân tộc.

Lễ hội truyền thống Đền Đươi năm nay được xã Yết Kiêu tổ chức theo quy mô lớn nhằm đẩy mạnh công tác tuyên truyền, quảng bá các giá trị của Di tích lịch sử, văn hóa cấp Quốc gia, góp phần nâng cao ý thức, trách nhiệm của cán bộ, nhân dân trong việc thực hành, gìn giữ và phát huy giá trị di sản văn hóa dân tộc, thể hiện đạo lý “Uống nước nhớ nguồn”./.