(Haiphong.gov.vn) – Ngày 17/1/2025, Thủ tướng Chính phủ có Quyết định xếp hạng Di tích quốc gia đặc biệt Cụm Di tích Từ Lương Xâm - Căn cứ bản doanh của Đức Vương Ngô Quyền năm 938.

Đức vương Ngô Quyền là một trong 14 vị Anh hùng dân tộc tiêu biểu của Việt Nam, là vị “vua đứng đầu các vua”, là “vị Tổ Trung hưng” của đất Việt. Năm 938, ông là người lãnh đạo Nhân dân đánh bại quân Nam Hán trong trận chiến trên sông Bạch Đằng lịch sử, chấm dứt hơn 1.000 năm Bắc thuộc, mở ra một kỷ nguyên độc lập, tự chủ lâu dài và sự tiếp nối rực rỡ của các triều đại Lý, Trần, Lê đến thời đại Hồ Chí Minh.

Từ Lương Xâm, vùng đất năm xưa là nơi được Ngô Quyền lựa chọn dựng đại bản doanh, đắp thành Vành kiệu và Chỉ huy làm nên chiến thắng đánh bại quân Nam Hán trên sông Bạch Đằng lịch sử năm 938. Di tích có vị trí đặc biệt trong hệ thống Di tích thờ Đức Vương Ngô Quyền trên địa bàn thành phố Hải Phòng. Cùng với nhiều di vật, cổ vật như sắc phong, bia đá, các đồ thờ tự, cùng các cấu kiện kiến trúc chạm khắc mang phong cách nghệ thuật thời kỳ Lê Trung hưng thế kỷ 17 và thời nhà Nguyễn thế kỷ 19, 20 là minh chứng rõ nét cho lịch sử tồn tại và phát triển của Di tích qua nhiều thế kỷ, trở thành điểm đến văn hóa đặc sắc của cộng đồng dân cư. 

Gắn với Di tích Từ Lương Xâm, Lễ hội Từ Lương Xâm diễn ra từ ngày 16 đến ngày 18 tháng Giêng hằng năm thể hiện ý thức, tình cảm, tâm thức của người dân thành phố hướng về tổ tiên, cội nguồn, tưởng nhớ và thể hiện lòng biết ơn, tôn kính Đức Vương Ngô Quyền. 

Với những giá trị văn hóa tiêu biểu, ngày 17/01/2025, Thủ tướng Chính phủ có Quyết định xếp hạng Di tích quốc gia đặc biệt Cụm Di tích Từ Lương Xâm – Căn cứ bản doanh của Đức Vương Ngô Quyền năm 938. Ngày 12/2/2025, quận Hải An, thành phố Hải Phòng đã long trọng tổ chức Lễ đón nhận Bằng công nhận Di tích quốc gia đặc biệt Cụm di tích Từ Lương Xâm - Căn cứ bản doanh của Ngô Quyền năm 938.

Năm 1986, tại Quyết định số 235/VH-QĐ ngày 12/12/1986, Bộ Văn hóa (nay là Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) đã quyết định xếp hạng ngôi từ là Di tích lịch sử cấp quốc gia với tên gọi: Di tích lịch sử khu vực Từ Lương Xâm - Căn cứ bản doanh của Ngô Quyền năm 938, xã Nam Hải, huyện An Hải. Nơi đây là một trong “Tứ linh từ” của huyện cổ An Dương, nay là một trong 3 “linh từ” của quận Hải An (gồm, Di tích lịch sử khu vực Từ Lương Xâm - Căn cứ bản doanh của Ngô Quyền năm 938, Phủ Thượng Đoạn, Đền Phú Xá). Trong số các Di tích thờ Ngô Quyền trên địa bàn quận Hải An, Di tích lịch sử khu vực Từ Lương Xâm - Căn cứ bản doanh của Ngô Quyền năm 938 được suy tôn là “Từ Cả” - tức là nơi đứng đầu về thờ Ngô Quyền.

Lễ hội Từ Lương Xâm là lễ hội có quy mô lớn nhất trên địa bàn quận Hải An. Lễ hội được tổ chức từ ngày 14 đến ngày 18 tháng Giêng hàng năm. Năm 2022, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã công nhận Lễ hội truyền thống Từ Lương Xâm là Di sản Văn hóa phi vật thể quốc gia./.